Kini nga libro, ang ihalas nga iris ni Louise Gluck, Gikuha ko kini gikan sa librarya tungod kay kini anaa sa prominenteng estante diin sila nagbilin ug piniling mga libro. Gikuha nako kini nga wala nahibal-an ang tagsulat ug wala nahibal-an nga siya usa ka mananaog sa Nobel Prize. Pagkahuman sa duha ka pagbasa ganahan kaayo ko niini, bisan kung aron malingaw gyud ako sa akong hunahuna kinahanglan nako nga hatagan pa kini.
Ang edisyon ug ang tagsulat (Louise Glück)
Bilingual nga edukasyon, nga kanunay gipabilhan, gikan sa Visor Poetry Collection Visor Poetry Collection gikan sa Visor libros publishing house, apan gimingaw ko nga adunay mga nota. Uban sa hubad ni Andrés Catalán.
Si Louise Glück, usa ka magbabalak nga natawo sa New York niadtong 1943, gihatagan ug 2020 Nobel Prize for Literature ug Ang Wild Iris mao unta ang iyang labing ambisyoso nga balaknon nga buhat. Gihatagan siya og Pulitzer Prize for Poetry niadtong 1993.
Sa dihang nagsugod ko sa pagbasa niini, kini nagpahinumdom kanako sa Upat ka quartet ni T.S. Eliot. Dili tungod sa estilo sa mga balak, nga dili parehas. Ang Glück mas klaro, mas limpyo ug mas mubo kaysa Eliot kansang mga balak mas taas, mas komplikado ug komplikado. Apan ang mga elemento nga ilang gigamit managsama.
Katong mga English-style nga garden. Ang paghisgot sa mga tanum, ang pultahan sa tanaman ug daghang uban pang mga elemento nga makita sa duha ka koleksyon sa mga balak.
Kung gusto nimo ang balak tan-awa ang among pagrepaso sa Ithaca sa Cavafis.
Istruktura sa libro.
Ang koleksiyon sa mga balak giasoy sa 3 ka tingog sa asoy. Usahay ang usa ka tawo nakigsulti kanato, sa uban ang Dios nakigsulti kanato ug sa uban, morag ang pagsaysay gikan sa mga tanom ug mga elemento sa tanaman. Ug kining tanan nga mga tingog nakig-interact sa usag usa. Ang mga tanom nakigsulti sa mga tawo ug sa Dios, ang mga tawo labaw sa tanan uban sa Dios, ug mahitungod sa ilang mga tinguha, sa ilang mga problema ug sa Dios, labaw sa tanan, nagreklamo mahitungod sa tawo.
Ang pagbasa pag-usab sa koleksyon sa mga balak nakahatag kanako og balik sa usa ka internal nga pagsaysay nga wala nako makita sa unang higayon. Usa ka tago nga panag-istoryahanay tali sa mga tingog sa asoy. Ang usa sa mga balak sa tawo naghisgot bahin sa mga bayolet, ug ang sunod nga balak bahin sa mga bayolet, pagsulti, gipersonipikar, naghatag sa ilang panan-aw sa tanum sa usa ka partikular nga hilisgutan.
Sa 53 ka balak sa libro, 16 ang giasoy sa mga tanom, 23 sa mga tawo, ug 14 sa Diyos. Gitan-aw nako ang han-ay sa pagpakita sa matag usa, aron makita kung nagsunod ba kini sa usa ka sumbanan, apan wala. Morag wala sila magsunod sa bisan unsang gitakda nga mando. Kaluoy, nalingaw unta ko sa maong pagkadiskobre.
Mga Balak Ang Ihalas nga Iris
Kini naghisgot sa nagbalikbalik nga mga tema: Dios, kamatayon, kamingaw,...
Nagsugod ang libro sa balak nga El iris Salvaje diin ang usa ka iris, usa ka liryo, nakigsulti kanamo ug nagpatin-aw sa pagkahimugso niini.
Es terrible sobrevivir
como una conciencia
enterrada en la tierra oscura
It is terrible to survive
as consciousness
buried in the dark earth
Ganahan kaayo ko sa mga balak diin ang tingog sa tigsaysay mao ang Diyos. Tungod kay kini nagpakita kaniya ingon nga usa ka Dios, mapahitas-on, nga naluoy sa mga tawo, nga wala makasabut sa bisan unsa, nga dili makahimo sa bisan unsa nga matarung. Nawad-an sila sa ilang kalag.
Sa Harvest, naghisgot siya bahin sa kamatayon.
Me duele pensaros en pasado…
…
Ah, pequeñuelos, qué poco sutiles sois:
es ese al mismo tiempo el don y la tortura.
…
cuántas veces debo destruir mi propia creación
para enseñaros
que vuestro castigo es este:
con un solo gesto os entregué a la vez el tiempo y el paraíso.
It grieves me to think of you in the past–
…
Ah, little ones, how unsubtle you are:
it si at once the gift and the torment.
…
how many times must I destroy my own creation
to teach you
this is your punishment:
with one gesture I established you
in time and in paradise.
entre vosotros, entre toda vuestra especie, para que yo
pueda reconoceros, igual que el azul intenso
caracteriza a la escila silvestre, el blanco
a la violeta.
between you, among all your kind, for me
to know you, as deep blue
marks the wild scilla, white
the wood violet.
mientras juntas tus grandes manos,
a ti que con toda tu grandeza lo ignoras
todo de la naturaleza del alma,
que es la de no morir nunca: pobre dios tiste,
o nunca has tenido una
o no la perdiste nunca.
clasping your great hands,
in all your greatness knowing
nothing of the soul’s nature,
which is never to die: poor sad god,
either your never have one
or your necer lose one.
Sa usa ka piho nga higayon. Kung komportable ka nga nagbasa, ang usa ka magtiayon nga linya nagbag-o sa tibuuk nga kahulugan sa balak. Gipakaon nila kini sa kinabuhi ug wala damha nga pagpamalandong. Ang usa ka tin-aw nga pananglitan, nga dili ikatingala nga gikuha gikan sa konteksto mao ang:
¿o acaso la cuestión fue siempre
continuar sin ninguna señal?
Or was the point always
to continue without a sign?
Mga Kapanguhaan
- Niini link Mahimo nimong paminawon sa English ang balak nga nagbukas sa volume ug naghatag sa libro sa ulohan niini, El iris Salvaje.
