Ọ bụ akwụkwọ na-adọrọ adọrọ anya nke ukwuu, nwere nnukwu usoro yana ọmarịcha ihe atụ. Ugbu a, o meela ka m dị mkpụmkpụ n'ihe gbasara ọdịnaya. injinia ndị agha roman bụ onye na-edezi ya Desperta Ferro Ediciones na ndị odee ya bụ Jean-Claude Golvin na Gerard Coulon.
Ọ bụ eziokwu na ma na mmalite nke akwụkwọ ma na nkwubi okwu ha na-akọwa ebumnobi nke akwụkwọ, nke bụ gosi ikere òkè nke ndị agha Rom n’oké ọrụ ọha (nke ọ na-egosipụta naanị na ihe atụ doro anya nke m chere na ọ bụghị n'ozuzu). Ya mere, akwụkwọ ahụ, nke kewara n'ime nnukwu ọrụ ala, aqueducts, okporo ụzọ, àkwà mmiri, ogbunigwe na ebe mgbaba, ógbè na obodo, na-egosi ihe atụ nke ụdị ihe owuwu a nke a na-edekọ òkè nke ndị agha n'ụzọ ụfọdụ.
Mana ihe niile dị nkenke, n'otu aka ahụ, ọ ga-amasị m ka ha banye n'ime akụkụ injinia nke ụdị ihe owuwu ahụ, ebe ọ bụ naanị ihe ọmụma zuru oke ka enyere. N'echiche a, akwụkwọ ahụ emechula m ihu.
N'aka nke ọzọ, e nwere okwu nke hypothesis n'onwe ya. Ọ bụ ezie na ọ bụ eziokwu na ọ na-achọta mgbe niile ikpe nke o sonyere na ya, echeghị m na ha zuru ezu iji nwee ike ịkọwapụta, dị anya site na ya. M na-eche na ọ ga-abụ isiokwu na ha ga-anọgide na-amụ.
Ebe a ka m na-ahapụ ndetu m were. Ọ bụrụ na ị nwere mmasị ị nwere ike zụta ya ebe a.
Ikere òkè nke ndị agha na ndị agha na-arụ ọrụ ọha na eze ndị Rom
Ndị ọkachamara dị iche iche sonye na ọrụ injinia obodo: mensores (ndị nyocha), ndị na-agụ akwụkwọ (ndị injinia nyocha)
Okwu injinia na-enweta site na mgbọrọgwụ ọgụgụ isi. Nke ahụ gosipụtara na echiche ndị dị irè na ngwọta dị mma nke ha jiri dozie nsogbu teknụzụ ndị na-apụta na ọrụ.
(A ga-emeso injinia ụgbọ mmiri n'akwụkwọ ọzọ)
N'oge ochie, okwu Latịn architectus o nwere nkọwa sara mbara karịa ka ọ dị taa. Na mgbakwunye na ịkọwapụta ndị na-eme atụmatụ ụlọ ahụ, ọ na-ezo aka na ndị injinia agha bụ ndị tụrụ ime ma wuo igwe agha, ndị ọkachamara n'ihe gbasara oge (the gnomonic), ndị na-emepụta ihe na-ewu ụlọ na, ndị ọzọ n'ozuzu, nye onye ọ bụla. e raara onwe ya nye maka igwe.
Dị ka Vitruvio si kwuo na narị afọ I. C, architecture bụ sayensị ejiri ọtụtụ nkuzi nkuzi chọọ ya mma yana ntuziaka dị iche iche, nke na-eje ozi dịka echiche iji kpee ọrụ niile ruru izu oke site na nka ndị ọzọ.
Banyere Architecture, Vitruvio kwuru na onye ọ bụla na-ese ụkpụrụ ụlọ ga-amarịrị n'ihe ndị dị ka eserese, akụkọ ihe mere eme, geometry, mgbakọ na mwepụ, optics, nkà ihe ọmụma, ọgwụ, ịdị ọcha, ịgụ kpakpando, na ọbụna egwu. Nke a metụtara okwu polymath nke m na-anụ karịa.
A maara ole na ole ndị na-ese ụkpụrụ ochie: Vitruvius, Apollodorus nke Damaskọs, L. Cornelio bụ onye praefectus fabrum (onye na-ahụ maka injinia agha) na mgbe ahụ architectus. Lucio Coceyo Aucto, Aelio Verino.
A maara ọtụtụ ihe banyere ndị na-akwado ndị na-akwado ọrụ ndị ahụ karịa banyere ndị na-ese ụkpụrụ ụlọ na ọrụ ha.
Ụdị azụmaahịa metụtara ihe owuwu, 3 nke ụdị teknụzụ: architectus (onye na-ese ụkpụrụ ụlọ), onye na-agụ akwụkwọ (jiometer ọkwa), na mensor (onye nyocha) na ụdị akwụkwọ ntuziaka 6: structos (mason), lapidarius (stonemason), tignarius (onye ọkwá nkà), tector (stucador), pictor (onye na-ese ihe) na scandularius (onye na-etinye tile).
Okwu ndị ọzọ metụtara ya bụ: Immunes (ndị ọrụ pụrụ iche). fabrica (ogbako), sarcinae (akpa onwe onye agha nke mejupụtara saw, nkata, shọvel na anyụike). N'ime ogbako a, magister fabricae nyere iwu ma nwee optico (onye ọrụ na-abụghị onye ọrụ)
Ngwa maka nleba anya topographic: groma (square onye nyocha), corobate iji gbakọọ enweghị isi, ndị ọchịchị, mkpanaka na kompas.
Maius tympanum ibuli nnukwu ibu ruru tọn.
Fistuca (nke dabara nke ọkwọ ụgbọ ala)
Ọrụ dị egwu na Julio César I d. C. Druso dam, ọwa Druso na ọwa Corbulón.
Ndị Mariana Trenches.
Isthmus nke Kọrịnt. 6 km nke oghere ikuku. Ịchekwa ụbọchị 10 nke igodo. Ịgafe ọdụ ụgbọ mmiri bụ 6 km maka awa 3-5. Na njedebe nke narị afọ nke asaa BC
Nero chọrọ iṅomi ndị ukwu ndị ọzọ dị ka Xerxes na Alexander Onye Ukwu. Ọrụ ndị ọzọ nke Xerxes bụ ọwa Athos na 480 BC. c.
A gbahapụrụ ọrụ ahụ na Isthmus dị na Kọrịnt, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ọ ga-apụ n'anya kpamkpam. Enwere ọwa mmiri ọhụrụ sitere na 1894.
Nero malitere ọtụtụ ọrụ dịka Suetonius na Tacitus si kwuo.
Canal del Averno 237 km. Onye dere akwụkwọ ahụ na-ekwu maka otu ha si eji ndị mkpọrọ nke alaeze ukwu ahụ eme ihe.
aqueducts
Okwu aqueduct (aquae ductus) na-akọwapụta ọwa (specus) nke na-ebute mmiri site na otu isi iyi ma ọ bụ karịa gaa na nkwụnye ego wuru n'ebe mmadụ bi. Arches na Pont du Gard, Seville, Cherchell (Algeria) m siphon tụgharịrị na Lyon, ihe dị ka siphon 8 na Aspendos na Turkey nwere siphon atọ.
Opus reticulatum
Anyị na-ekwu n'ụzọ zuru ezu karị banyere aqueducts na isiokwu na ọwa mmiri roman.
Ewu na ịrụzi okporo ụzọ
Ọ na-egosi ụfọdụ ihe atụ nke ntinye aka nke ndị agha n'okporo ụzọ, ma ọ dịghị akọwa otú e si wuo ha. Ha na-ekwu maka okporo ụzọ awara awara.
Mana achọtala m ndị na-emegide akwụkwọ akụkọ a
Na nkenke a Isaac Moreno Gallo megidere echiche a. Ọ na-ezo aka na Raymond Chevallier na akwụkwọ ya Les voies Romanes. Ebe, mgbe nyochaa ihe karịrị 100 akwụkwọ, ọ na-ahụ naanị 4 ma ọ bụ 5 na-ezo aka aka nke a ụfọdụ legion na-ewu okporo ụzọ, ndị ọzọ bụ contracts na onwe ụlọ ọrụ, dị ka taa.
Oke
Ọ na-ekwu maka ụdị 4 nke àkwà mmiri ndị Rom: osisi, ụgbọ mmiri, nkume na àkwà mmiri agwakọta, bụ nke a na-ejikọta ogidi nkume, arches na mbadamba osisi.
Otu ezigbo ihe atụ nke àkwà mmiri agwakọtara bụ nke Trajan wuru n'elu Danube.
Ndị injinia agha bụ nnukwu ndị na-ewu akwa mmiri.
Siza na 55 T.O.A. C nyere iwu ka ịmepụta àkwà mmiri n'elu Rhine, na Gallic War. Rhine dị 400m n'obosara
Ruo mgbe ahụ, a na-ahụta Rhine dị ka osimiri a na-apụghị ịgbagha agbagha, akụkọ ifo, nke a na-apụghị ịgafe maka ụzọ na njedebe kacha mma. Alaeze Ukwu Rom. Ọ bụ otu n'ime osimiri ndị kasị ibu mara ma nwee nnukwu mmiri mmiri. Siza mebiri àkwà mmiri ahụ ozugbo ọ gafere ya.
Akara mmiri nke ụgbọ mmiri nke ngwa ngwa na-ewu ngwa ngwa na nnukwu ihe isi ike ya, na-enye ohere ime mgbanwe na mgbanwe nke mmiri. Ha mara mma nke ukwuu maka ndị agha. E tinyere ahịrị ụgbọ mmiri ndị na-akwado ikpo okwu. Enwere ike ịhụ ọmụmaatụ na kọlụm Trajan.
Nsogbu ndị ahụ nọ na-edozi ụgbọ mmiri na ime ka ha kwụsie ike.
Simitthus (Chamtou) akwa na Tunisia. Ọ nwere nkume marble Numidian (marmor numidicum), nkume na-acha odo odo na pink nke a na-achọsi ike.
Martorell Bridge n'elu Osimiri Llobregat (Ọ bụ naanị ashlars padded ka a na-atụle, ndị ọzọ ka eweghachiri, wughachi ya n'oge dị iche iche.
Alaeze Getodacian? (chọta ozi)
Akwa akwa dị n'elu Danube na Drobeta. E kewara ọrụ ahụ na akụrụngwa atọ. Ụzọ okporo ụzọ na-aga n'akụkụ Danube, ọwa ahụ gwuru n'ime akwa osimiri na Drobeta bridge.
ọnụ ụzọ ámá ígwè
Ndị Rom malitere ịkpụ ụzọ n'ime nkume kwụ ọtọ n'etiti 1,5 na 2,1 m n'obosara. Osimiri nke Iron Gates. N'ime mpaghara a, Danube na-etolite olulu nkume dị egwu nke na-ekewa Romania ugbu a n'ebe ugwu yana Serbia n'ebe ndịda. N'ime ogbunigwe a, ihe dịka 130 km ogologo, obosara nke osimiri ahụ sitere na 2 km ruo 150 m n'ebe kacha warara ya. Osimiri ya na-adịghị mma na-agafe ugwu ndịda Carpathians, na-arị elu karịa 300 m n'elu ọkwa mmiri. N'agbata 1963 na 1972 Romania na Yugoslavia wuru nnukwu mmiri mmiri (mkpụrụ mmiri Djerdap hydroelectric (nke bụ Serbia ugbu a)
Àkwà mmiri dị 1.135 km gbagoro ihe dị ka mita 14 n'elu nkezi ọkwa nke osimiri ahụ ma kwadoro ya site na olulu nkume 20 na-akwado nnukwu oghere osisi nke ịwa ahụ ruru 50m site na axis ruo axis. A na-etinye ikpo okwu n'elu ihe owuwu nke kwadoro okporo ụzọ 12 m n'obosara.
Pozzolan ihe nwere ike ịtọ n'okpuru mmiri. Ọ bụ onye na-ese ụkpụrụ ụlọ Apollodorus nke Damaskọs rụrụ àkwà mmiri ahụ.
ogbunigwe na ebe mgbaba
Damnati ad metalla, mara ikpe na-arụ ọrụ na ogbunigwe na mgbawa nkume.
Na England, ugwu Mendip na-eduga ogbunigwe nke Somerset.
Nkwụnye ọla edo nke ndị Hispanic n'ebe ugwu ọdịda anyanwụ na mpaghara Tarragona, Asturia, Gallaecia na Lusitania.
Marble Numidian (marble numidicum) sitere na ìhè ruo na-acha odo odo site na pink nke Chemtou quaries (simittus) n'ókè dị n'etiti Tunisia na Algeria. Nkume a na-achọkarị n'ụwa naanị n'azụ porphyry nke ndị eze Ijipt.
Acha uhie uhie dị n'ọzara ọwụwa anyanwụ n'etiti osimiri Naịl na Oké Osimiri Uhie na ndagwurugwu Main milad (Mons Porphyrites) na Mons Claudianus granite.
The gray grodiorite (chọọ nkume a)
Mons Claudianus na Mons Porphyritas dị kilomita 140 site na Naịl, n'etiti ọzara.
Granite anaghị akwado ntakịrị nrụgide na-ehulata, nke na-eme ka ihe elongated bụrụ ihe na-esighị ike ibufe ogidi 5 na 8. Ha na-eji ụgbọ ala 6-axle dọtara site na ịnyịnya ibu na / ma ọ bụ dromedaries. A na-ejikwa sleds ndị na-aga n'ihu na rollers.
Colonies na obodo
Ntọala nke obodo ọ bụla, dị ka ọdịnala si dị, a haziri dabere na nzọụkwụ atọ, oge atọ na-agwụcha, ọ bụ ezie na ọ bụ ihe a na-ekwuwanye okwu kemgbe 70s.
Nke mbụ, onye ọka ikpe na onye injinia topographical kọwapụtara wee depụta akara mbibi maximus, otu n'ime isi anyụike nke obodo ahụ gbagoro site n'ọwụwa anyanwụ ruo ọdịda anyanwụ na-ewere ọwụwa anyanwụ ka ọ bụrụ ebe ntụaka site na groma.
Nke abụọ, site na otu ngwá ọrụ ahụ, a na-ebuli elu n'akụkụ axis gara aga site na ebe a na-adọba ụgbọala. roma, si otú na-eru na kaadị maximus gbakwasara site n'ebe ugwu ruo na ndịda
Nke atọ, ejedebere nhazi obodo site n'iji osisi gwuo ahịhịa primordial furrow (nke a na-akpọ. sulcus primigenius), nke ka oge na-aga ga-adaba na nhazi nke mgbidi na gburugburu nke pomerium, oke okpukperechi nke ogige ahụ.
Ozugbo usoro atọ a mechara, naanị ihe fọdụrụ bụ iji mejuputa netwọk okporo ụzọ nke abụọ, bụ nke zuru ezu iji dọpụta ahịrị dị iche iche na-amalite site na nke ọ bụla n'ime anyụike abụọ ahụ.
Ọ na-ekwu banyere mmekọrịta dị n'etiti amphitheater na ịmepụta obodo na ógbè, yana ndị agha na gladiators.
Ụlọ ọkụ nke La Coruña, Tower nke Hercules. Ọ bụ ụlọ ọkụ sitere na narị afọ nke mbụ AD, 41 m dị elu yana atụmatụ square nke 18 m n'akụkụ nke ọ bụla.
Ọrụ kachasị mkpa nke mmasị ọha na eze bụ nsị nke swamps na sloughs
Ụlọ ihe osise Akwụkwọ
